قالی اراک

اراک یکی از شهرهای بزرگ استان مرکزی است که از لحاظ گوناگونی محصولات صنعتی، نخستین، از لحاظ وجود صنایع مادر، دومین و به‌طور کلی یکی از چهار قطب صنعتی کشور محسوب می‌شود.

هنر قالیبافی در این منطقه از گذشته رواج داشته و قالی فراهان، قالی سرابند و قالی ساروق شهرت جهانی دارند.

سیسیل ادواردز اراک را یکی از چهار مرکز مهم قالیبافی ایران می‌داند. و او سابقه قالیبافی در اراک را بیشتر از یک قرن نمی دانددر قرن نوزدهم قالیهایی مرغوب و با دوام و ارزان بافته می‌شده است.

در سال ۱۸۸۳ میلادی و ۱۲۶۶ شمسی اقتصاد قالیبافی در این منطقه به حدی می رسد شرکت زیگلر دفتری را برای سفارش قالی با سلیقه آمریکایی ها و اروپایی ها در اراک دایر کرد که طرح های سلطان آباد و ساروق را صادر می کرد، به دلیل استقبال زیاد این نقشه به ساروق آمریکایی یا باب آمریکایی و رنگ صورتی دوغی به دوغی آمریکایی معروف شدند.

طرح و نقشه:

ماهی ، نقش پیچ ماهی لچک ترنج، ماهی خرده لچک ترنج، بوته(بته) ای این نقش در پیش از اسلام جنبه آیینی داشت.

در فرش اراک بته بیشتر به دو نوع است: بته جقه به صورت گرد و مدور است و بایک یراق احاطه شده است. گل بته ای: به بته سرکج یا بته مال میری نامیده می شود از خطوط صاف و مستقیم تشکیل شده است.

نقش اسلیمی و ختایی( شاه عباسی)، اسلیمی لجک ترنج دار، شاخه پیچ، محتشمی، دسته گلی، نقش بندی شکسته، نقش جوشقانی و گل فرنگ است. طرح ترنجی با زمینۀ دسته‌گل تا بعد از جنگ جهانی اول بسیار عمومیت داشت.

در اراک سه نوع قالی تهیه می شود : مشک آباد، محال، ساروق که قالیهای بسیار بادوام آن در سطح جهانی نزد اهل فن شهرت یافته است .

از دیگر مراکز قالیبافی می توان به دلاخور، فراهان، کزاز، محلات، چهار راه، خوانسار، کمره، جابلق، سرابند اشاره کرد. ابعاد رایج قالیهای اراک کمتر از ۱۰ اندازه است رج شمار حداقل ۲۰ و حداکثر ۴۵ است.

این قالیها از نظر گره نامتقارن (فارسی باف) هستند و در موقع تهیۀ شیرازه و روکارگیری به روش فارسی چله‌کشی می‌شوند و از نوع دو پود می باشند.

رنگ‌های بکار رفته در نقشه قالی شامل سرمه‌ای، آبی سیر، آبی روشن یا آسمانی، سبز سنجدی، سبز سیر، سبز شویدی، موشی یا فیلی، شتری، گلنار، مسی، صورتی، عبایی، جفتی یا قهوه‌ای، سفید و کرم می‌شود.

در قالیهای فراهان رنگ سبز بیشتر از دیگر قالیهای ایرانی به کار برده می‌شود.

https://mega-rug.com/city/saroogh/